علت تغییر رنگ لثه و روش درمان آن

توجه به سلامت دهان و دندان نقش مهمی در سلامت کلی ما دارد و یکی از مواردی که اغلب مورد توجه قرار نمی‌گیرد رنگ لثه‌های ما است. در حالی که لثه‌ها معمولا صورتی هستند، تغییر در رنگ آن‌ها می‌تواند نشان دهنده مشکلات اساسی باشد. بنابراین دانستن دلایل این تغییر رنگ می‌تواند در پیشگیری از بسیاری از بیماری ها تاثیر گذار باشد. با ما همراه باشید تا درباره علت تغییر رنگ لثه و روش درمان آن بیشتر بدانید.

لثه چیست و حفظ سلامت آن چه اهمیتی دارد؟

لثه‌ها، بافت‌های نرمی هستند که استخوان‌های نگهدارنده دندان های ما را در جای خود می پوشانند و از آن‌ها محافظت می‌کنند. به عنوان یک مانع عمل می‌کنند و از ورود باکتری‌ها و سایر مواد مضر به بافت‌های زیرین و جریان خون جلوگیری می‌کنند. علاوه بر این، آن‌ها از دندان‌ها حمایت می کنند و به ما اجازه می‌دهند به درستی بجویم و صحبت کنیم. لثه‌ها از بافتی سفت و صورتی تشکیل شده اند که به طور محکم در اطراف دندان‌ها قرار می‌گیرند.

سطح خارجی که به عنوان اپیتلیوم لثه شناخته می‌شود، کراتینه شده است و محافظت مکانیکی ایجاد می‌کند. در زیر سطح، بافت همبند قرار دارد که حاوی رگ‌های خونی، اعصاب و رشته‌های کلاژن است که همه چیز را کنار هم نگه می‌دارد.

سلامت لثه برای حفظ سلامت دهان ضروری است. لثه‌های سالم صورتی، سفت و دارای بافتی منقطع به نظر می‌رسند. با این حال، عوامل متعددی می‌توانند در ایجاد بیماری لثه، که به عنوان بیماری پریودنتال نیز شناخته می‌شود، نقش داشته باشند، که می‌تواند از التهاب لثه خفیف تا پریودنتیت شدید متغیر باشد.

• اهمیت سلامت لثه

1. پیشگیری از التهاب لثه: بی توجهی به سلامت لثه می‌تواند منجر به ایجاد التهاب لثه شود. ژنژیویت اولین مرحله بیماری لثه است و با قرمزی، تورم و خونریزی لثه مشخص می‌شود. که اغلب با رعایت بهداشت دهان و دندان و مراقبت حرفه ای از دندان قابل برگشت است. البته فراموش نشد گاهی ممکن است التهاب لثه بعد از کامپوزیت دندان نیز رخ دهد.
2. پیشگیری از پریودنتیت: در صورت عدم درمان، ژنژیویت می‌تواند به پریودنتیت، شکل جدی‌تری از بیماری لثه، تبدیل شود. پریودنتیت شامل تخریب بافت لثه است که منجر به تشکیل پاکت های عمیق بین لثه و دندان می‌شود. این می‌تواند منجر به از دست دادن دندان شود، زیرا ساختارهای نگهدارنده در معرض خطر قرار می‌گیرند.
3. سلامت کلی: تحقیقات ارتباط بین بیماری لثه و شرایط سیستمیک مختلف از جمله بیماری قلبی، دیابت، عفونت‌های تنفسی و پیامدهای نامطلوب بارداری را نشان داده اند. حفظ لثه‌های سالم می‌تواند به سلامت کلی ما کمک کند.

دلایل تغییر رنگ لثه‌ چیست؟

تغییرات رنگ لثه را نباید نادیده گرفت، زیرا می‌تواند نشان دهنده نگرانی‌های زمینه ای برای سلامت دهان باشد. بیماری لثه، داروها، سیگار کشیدن و شرایط سلامت سیستمیک، رد آمالگام، کم خونی و … همگی می‌توانند در تغییر رنگ لثه نقش داشته باشند. در ادامه هر یک از عوامل ذکر شده را مورد بحث قرار خواهیم داد.

• رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان

رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان منجر به تشکیل پلاک دندانی می‌شود که از مواد معدنی، بزاق، بقایای غذا و نوشیدنی و باکتری‌های دهان تشکیل شده می‌شود. برای از بین بردن پلاک، افراد باید دندان‌های خود را در طول روز مسواک بزنند، زیرا عدم انجام این کار باعث سفت شدن و تجمع بیشتر پلاک دندان و در نتیجه تغییر رنگ دندان می‌شود. در نتیجه، هنگامی که آن‌ها سخت می‌شوند، به جرم دندان یا تارتار تبدیل می‌شوند.

جرم دندان در امتداد خط لثه و بین دندان‌ها رشد می‌کند و باعث تغییر رنگ لثه می‌شود. این موضوع در بین افرادی که تحت درمان ارتودنسی قرار می‌گیرند بیشتر است، زیرا براکت‌های ارتودنسی ثابت محیط مناسبی را برای جرم‌های دندانی و رشد باکتری‌ها در زیر آن‌ها ایجاد می‌کنند. بنابراین رعایت بهداشت دهان و دندان به ویژه در طول درمان ارتودنسی اهمیت زیادی دارد. همچنین جرم گیری دندان در تهران نیز می تواند در این راستا کمک کننده باشد.

• استفاده از برخی داروها

بعضی افراد در حال استفاده از داروهایی برای درمان برخی عفونت‌ها مانند کلامیدیا یا آکنه هستند که ایجاد عارضه‌ای به نام مینوسیکلین می‌شود. مینوسیکلین باعث تحت تأثیر قرارگیری رنگدانه‌ها می‌شود، یعنی رنگ لثه‌ها تغییر می‌دهد. فرد باید با پزشک مشورت کرده و درباره این موضوع صحبت کند.

• رد آمالگام

رد آمالگام عموماً به همراه تمامیت دندان وجود دارد و از نظر ظاهری به یک رنگ خاکستری، سیاه یا آبی شبیه است. این آمالگام به مخلوطی از فلزاتی گفته می‌شود که برای پر کردن دندان‌ها استفاده می‌شود و از نظر سلامتی هیچ آسیب یا ضرری ندارد. با این حال، ممکن است منجر به تغییر رنگ لثه‌ها شود.

• سیگار کشیدن

سیگار را ماده ای به نام توتون تشکیل داده است که در آن ماده‌ای به نام نیکوتین وجود دارد که در تولید ملانوسیت‌ها تأثیر قابل توجهی دارد. یعنی باعث تولید بیشتر ملانوسیت‌ها می‌شود و یا ملانوسیت‌ها را برای تولید ملانین تحریک می‌کند. ملانوسیت‌ها سلول‌های اختصاصی در بدن افراد هستند که باعث تولید رنگدانه در بدن آن‌ها می‌شوند. به همین دلیل، سیگار کشیدن نیز ممکن است باعث تغییر رنگ لثه‌ها شود.

• کم خونی در افراد

کم خونی باعث سفید شدن یا کم رنگ شدن رنگ لثه‌ها می‌شود. کم خونی زمانی رخ می‌دهد که تعداد گلبول‌های قرمز خون کاهش می یابد.

• بیماری لثه

وجود بیماری‌های لثه مانند پریودنتیت نیز می‌تواند یکی از عوامل موثر در تغییر رنگ لثه باشد. با پیشرفت عفونت، لثه ها ممکن است از رنگ صورتی سالم به رنگ قرمز تیره یا ارغوانی تغییر کنند. درمان سریع بیماری لثه برای جلوگیری از عوارض بیشتر بسیار مهم است.

• بیماری های سیستمیک

برخی از بیماری‌های سیستمیک، مانند سرطان خون یا کمبود برخی ویتامین‌ها، می‌توانند به صورت تغییر رنگ لثه ظاهر شوند. این بیماری‌ها می‌توانند باعث رنگ پریدگی، زردی یا لکه دار شدن لثه ها شوند.

• هیپرپیگمانتاسیون ملانین

در برخی موارد، تغییر رنگ لثه ممکن است به دلیل افزایش رنگدانه ملانین باشد که یک اتفاق طبیعی است. ملانین رنگدانه ای است که مسئول رنگ پوست، مو و حتی لثه‌ها می‌باشد. با این حال، مقدار بیش از حد ملانین در لثه‌ها می‌تواند باعث تیره‌تر شدن لثه‌ها از حد معمول شود. در حالی که این وضعیت خوش خیم است و هیچ خطری برای سلامتی ندارد، برخی از افراد ممکن است به دلایل زیبایی به دنبال درمان باشند.

درمان های پزشکی برای تغییر رنگ لثه

اگر دچار تغییر رنگ لثه هستید، ضروری است بهترین دندانپزشکی در تهران مشورت کنید که می‌تواند وضعیت خاص شما را ارزیابی کند و مناسب ترین گزینه درمانی را توصیه کند. رفع رنگدانه لثه با لیزر، پیوند لثه و رنگ‌زدایی لثه از طریق عوامل شیمیایی برخی از درمان‌های پزشکی موجود برای رفع تغییر رنگ لثه هستند. این درمان‌ها می توانند به بازیابی ظاهر طبیعی لثه ها و بهبود سلامت کلی دهان شما کمک کنند. در این قسمت از، برخی از رایج‌ترین درمان‌های پزشکی برای تغییر رنگ لثه را بررسی می‌کنیم و در مورد فواید آن‌ها صحبت می‌کنیم.

• تغییر رنگدانه لثه با لیزر:

رنگ زدایی لثه با لیزر که به عنوان بلیچینگ لثه نیز شناخته می‌شود، یک عمل زیبایی ایمن و موثر است که توسط متخصصان دندانپزشکی انجام می‌شود. این درمان شامل استفاده از لیزر دندان برای حذف رنگدانه های ملانین مسئول تغییر رنگ لثه است. لیزر به طور انتخابی نواحی رنگدانه شده را مورد هدف قرار می‌دهد و بافت سالم لثه اطراف را آسیبی نمی‌بیند. لایه برداری لثه با لیزر کنترل دقیق و حداقل ناراحتی را در طول عمل ارائه می‌دهد. نتایج طولانی مدتی را ارائه می‌دهد.

• پیوند لثه:

پیوند لثه، یک روش جراحی است که معمولاً برای درمان تحلیل لثه و تغییر رنگ لثه ناشی از نازک یا عقب‌رفتگی لثه استفاده می‌شود. در این روش، جراح تکه‌ای از بافت را از ناحیه دیگری در دهان،  می‌گیرد و به ناحیه آسیب‌دیده لثه متصل می‌کند. این به بازیابی خط لثه کمک می‌کند و رنگی یکنواخت تر و طبیعی به لثه‌ها می دهد. پیوند لثه یک عمل تخصصی است که نیاز به تخصص یک متخصص پریودنتیست یا جراح دهان با تجربه دارد.

• رنگ زدایی لثه از طریق عوامل شیمیایی:

گزینه درمانی دیگر برای تغییر رنگ لثه شامل استفاده از عوامل شیمیایی مانند پراکسید هیدروژن یا اسید تری کلرواستیک (TCA) است. این مواد به صورت موضعی روی نواحی رنگدانه لثه اعمال می‌شوند تا به طور موثر رنگ آن‌ها را روشن کنند. این درمان در مقایسه با لیزر لثه یا پیوند لثه تهاجمی کمتری دارد، اما ممکن است برای دستیابی به نتایج مطلوب به جلسات متعدد نیاز داشته باشد.

توجه به این نکته ضروری است که عوامل شیمیایی فقط باید توسط متخصصان آموزش دیده برای اطمینان از ایمنی و به حداقل رساندن عوارض جانبی استفاده شوند.

• تمیز کردن حرفه ای دندان:

یکی از گام‌های اولیه برای رفع تغییر رنگ لثه، تمیز کردن حرفه ای دندان یا به عبارتی دیگر جرم گیری است. این روش به حذف هرگونه پلاک و جرم روی دندان‌ها و لثه ها کمک می‌کند، که می تواند موجب تغییر رنگ شود. در حین تمیز کردن، دندانپزشک از ابزارهای تخصصی برای از بین بردن این رسوبات استفاده می‌کند و در نتیجه خط لثه سالم تر و روشن تری ایجاد می‌کند. مراجعه به یک دندانپزشکی به منظور ترمیم دندان در تهران نیز می تواند مفید باشد.

درمان های خانگی برای تغییر رنگ لثه

برخی از درمان های خانگی مانند روغن کشی، استفاده از جوش شیرین، ویتامین c، شستشو با پراکسید هیدروژن، ژل آلوئه ورا و … نیز وجود دارند که می‌توانند به بهبود رنگ لثه شما کمک کند. در این قسمت از مقاله، چند درمان خانگی موثر برای تغییر رنگ لثه را بررسی خواهیم کرد.

• رغن کشی

روغن کشی یک روش باستانی آیورودا است که شامل چرخاندن روغن، مانند روغن کنجد یا نارگیل، برای چند دقیقه در دهان است. اعتقاد بر این است که این عمل سموم و باکتری‌ها را از لثه ها حذف می‌کند و سلامت دهان را ارتقا می‌دهد. برخی از افراد بهبود تغییر رنگ لثه را با روغن کشیدن منظم گزارش کرده اند.

دستورالعمل؛

1. از یک قاشق غذاخوری روغن (کنجد یا نارگیل) استفاده کنید.
2. روغن را به مدت 15 تا 20 دقیقه در دهان بچرخانید.
3. روغن را بیرون بریزید و دهان خود را کاملا با آب بشویید.
4. برای بهترین نتیجه این عمل را روزانه تکرار کنید.

• جوش شیرین

جوش شیرین که به نام بی کربنات سدیم نیز شناخته می‌شود، دارای خواص سفید کننده طبیعی دندان ها است و همچنین می‌تواند به روشن شدن رنگ لثه ها کمک کند.

دستورالعمل؛

1. یک قاشق چایخوری جوش شیرین را با آب مخلوط کنید تا به شکل خمیری به دست آید.
2. خمیر را به آرامی روی لثه خود ماساژ دهید.
3. بگذارید یک یا دو دقیقه بماند سپس دهان خود را کاملا بشویید.
4. این درمان را یک یا دو بار در هفته استفاده کنید.

• ویتامین C

ویتامین C به دلیل خواص آنتی اکسیدانی خود شناخته شده است و نقش مهمی در سلامت لثه دارد. مصرف غذاهای غنی از ویتامین C می‌تواند به جلوگیری از تغییر رنگ لثه و ترویج بازسازی بافت لثه کمک کند. غذاهای غنی از ویتامین C عبارتند از پرتقال، کیوی، توت فرنگی و فلفل دلمه ای و … گنجاندن این میوه ها و سبزیجات در رژیم غذایی می‌تواند به سلامت لثه ها کمک کند.

• شستشوی پراکسید هیدروژن

پراکسید هیدروژن خاصیت سفید کنندگی دارد و می‌تواند به روشن شدن رنگ لثه کمک کند. با مخلوط کردن قسمت های مساوی پراکسید هیدروژن و آب، محلولی ایجاد کنید. دهان خود را با این محلول به مدت چند ثانیه بشویید و تف کنید. مراقب باشید که مخلوط را قورت ندهید، زیرا می‌تواند باعث تحریک شود. سپس دهان خود را با آب بشویید تا پراکسید هیدروژن باقیمانده از بین برود.

• ژل آلوئه ورا

آلوئه ورا دارای خواص تسکین دهنده و درمانی است که می‌تواند برای سلامت لثه ها مفید باشد. مقدار کمی از ژل آلوئه ورا را مستقیماً روی لثه های خود بمالید و به آرامی آن را برای چند دقیقه ماساژ دهید. سپس دهان خود را با آب بشویید. این روند را هر روز تکرار کنید تا به رنگ لثه دلخواه برسید.

اگرچه درمان‌های خانگی ممکن است تا حدودی از تغییر رنگ لثه تسکین دهند، مهم است که به یاد داشته باشید که این درمان‌ها جایگزین مراقبت‌های حرفه‌ای دندانپزشکی نیستند. اگر تغییر رنگ لثه شما ادامه پیدا کرد یا بدتر شد، لازم است برای معاینه کامل و درمان مناسب با دندانپزشک خود مشورت کنید.

روش‌های پیشگیری از تغییر رنگ لثه

پیشگیری از تغییر رنگ لثه مستلزم ترکیبی از اقدامات خوب بهداشت دهان، رژیم غذایی متعادل و معاینات منظم دندانپزشکی است. با رعایت این اقدامات پیشگیرانه، می‌توانید سلامت و شادابی طولانی مدت لثه های خود را تضمین کنید. به یاد داشته باشید که لثه های سالم پایه و اساس یک لبخند سالم هستند. در ادامه مراقبت‌های پیشگیرانه ای که برای جلوگیری از تغییر رنگ باید انجام دهید را مورد بحث قرار خواهیم داد.

1. بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید

حفظ یک برنامه منظم بهداشت دهان و دندان برای جلوگیری از تغییر رنگ لثه بسیار مهم است. دندان‌های خود را حداقل دو بار در روز با استفاده از مسواک نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید. علاوه بر این، روزانه از نخ دندان استفاده کنید تا پلاک ها و باقی مانده ها را از بین دندان‌ها و لثه‌ها پاک کنید. این به جلوگیری از التهاب لثه، که می‌تواند منجر به تغییر رنگ شود، کمک می‌کند.

2. از مصرف دخانیات خودداری کنید

سیگار کشیدن یا استفاده از تنباکو می‌تواند اثرات مضر شدیدی بر سلامت لثه شما از جمله تغییر رنگ لثه داشته باشد. مواد شیمیایی موجود در محصولات تنباکو می‌توانند لثه های شما را لکه دار کنند و به ایجاد بیماری لثه کمک کنند. ترک استعمال دخانیات نه تنها باعث سلامت لثه‌ها می‌شود بلکه سلامت کلی دهان و دندان شما را نیز افزایش می‌دهد.

3. رژیم غذایی متعادل داشته باشید

یک رژیم غذایی مغذی نقش مهمی در سلامت لثه های شما دارد. مصرف غذاهای غنی از ویتامین ها و مواد معدنی مانند میوه ها، سبزیجات و غلات کامل می‌تواند از سلامت لثه حمایت کرده و از تغییر رنگ جلوگیری کند. اجتناب از مصرف بیش از حد غذاهای شیرین و فرآوری شده نیز می‌تواند به پیشگیری از مشکلات لثه کمک کند.

4. محدود کردن مصرف قهوه و چای

در حالی که قهوه و چای نوشیدنی‌های محبوبی هستند، اما در صورت مصرف بیش از حد می‌توانند باعث تغییر رنگ لثه شوند. هر دوی این نوشیدنی‌ها حاوی تانن هستند که می توانند به مرور زمان دندان ها و لثه های شما را لکه دار کنند. برای جلوگیری از تغییر رنگ، سعی کنید مصرف این نوشیدنی‌ها را محدود کنید یا بعد از مصرف دهان خود را با آب بشویید.

5. معاینات منظم دندانپزشکی

مراجعه منظم به دندانپزشک برای حفظ سلامت دهان و دندان از جمله جلوگیری از تغییر رنگ لثه ضروری است. دندانپزشکان می‌توانند علائم اولیه مشکلات لثه را تشخیص دهند و درمان مناسب را ارائه دهند. تمیز کردن حرفه ای دندان تجمع تارتار را از بین می برد که می تواند به تغییر رنگ لثه کمک کند.